Hooikoorts, medisch bekend als allergische rhinitis, is een aandoening die wordt veroorzaakt door een ongewone immunologische allergische reactie op allergenen in de lucht, zoals pollen van bomen, grassen en kruiden. De symptomen van hooikoorts omvatten verstopte neus, niezen, jeukende ogen en een loopneus.
De prevalentie van hooikoorts wereldwijd en in België
Op wereldschaal is hooikoorts een wijdverspreide aandoening. Schattingen suggereren dat ongeveer 10-30% van de bevolking in verschillende delen van de wereld lijdt aan allergische rhinitis. De prevalentie varieert echter sterk afhankelijk van geografische, klimatologische en ecologische factoren. In stedelijke gebieden, waar luchtvervuiling en blootstelling aan allergenen verhoogd zijn, is de prevalentie van hooikoorts vaak hoger. In ontwikkelde landen zoals de Verenigde Staten en delen van Europa ligt de prevalentie tussen 20% en 30% van de bevolking.
Factoren zoals klimaatverandering, verstedelijking, en veranderingen in levensstijl dragen bij aan de toename van hooikoorts. Een langere pollenperiode en een verhoogde allergene productie door planten zijn enkele van de gevolgen van een veranderend klimaat. Bovendien is er een toename van auto-immuunziekten en allergieën in de moderne samenleving, wat vermoedelijk verband houdt met de hygiënehypothese. Deze hypothese suggereert dat een vermindering van blootstelling aan microben in de kindertijd leidt tot een verhoogde gevoeligheid voor allergieën.
Ook in België is hooikoorts een significant gezondheidsprobleem, met een prevalentie die naar schatting tussen de 10% en 25% van de bevolking ligt. Studies tonen aan dat de prevalentie van hooikoorts de laatste jaren is toegenomen, vooral onder jongeren en volwassenen. De Belgische bevolking wordt vooral getroffen door pollen van gras, boompollen, en onkruidpollen, afhankelijk van het seizoen. Voor mensen met een gevoelige neus of allergieën kan zelfs een beperkte blootstelling aan pollen leiden tot onaangename symptomen zoals niezen, jeukende ogen en verstopte neus.
In België wordt de prevalentie van hooikoorts beïnvloed door diverse factoren, waaronder het gematigde klimaat en de aanwezigheid van veel biodiversiteit. Pollenmonitoring en allergietests worden uitgevoerd door verschillende onderzoeksinstellingen en ziekenhuizen, wat helpt om de prevalentie en de seizoensgebonden variaties in allergieën beter te begrijpen.
Hooikoorts en allergie: een complex mechanisme van stoffen in ons lichaam
Het fysiologische mechanisme achter hooikoorts is een complexe interactie tussen het immuunsysteem en allergenen. De gevoeligheid van het immuunsysteem, de hoeveelheid allergeen in de lucht, en de aanwezigheid van meerdere allergenen kunnen allemaal invloed hebben op de ernst van de symptomen.
Verschillende stoffen en cellen in ons lichaam zijn hierbij betrokken. Hier zijn enkele belangrijke componenten:
- Histamine: Dit is een chemische stof die door mestcellen in het lichaam wordt vrijgegeven als reactie op allergenen. Histamine speelt een belangrijke rol bij de ontstekingsreactie en is verantwoordelijk voor veel van de symptomen van allergieën, zoals jeuk, zwelling en een loopneus.
- Mestcellen: Dit zijn een type immuuncellen die zich in verschillende weefsels van het lichaam bevinden. Wanneer een allergeen het lichaam binnendringt, kunnen mestcellen histamine en andere stoffen vrijgeven.
- Cytokinen: Dit zijn signaleringsmoleculen die door immuuncellen worden geproduceerd en een rol spelen in het reguleren van de immuunrespons. Ze kunnen ontstekingen bevorderen en de allergische reactie verergeren.
- IgE-antilichamen: specifieke antilichamen voor allergenen. Wanneer je wordt blootgesteld aan een allergeen, kan je lichaam IgE-antilichamen produceren die zich aan mestcellen hechten. Dit leidt tot de afgifte van histamine en andere ontstekingsmediatoren.
- Leukocyten: Dit zijn witte bloedcellen die een sleutelrol spelen in het afweersysteem. Bepaalde soorten leukocyten, zoals eosinofielen en basofielen, zijn betrokken bij allergische reacties.
Bij hooikoorts, dat vaak wordt veroorzaakt door pollen van bomen, gras en onkruid, zijn deze stoffen betrokken bij de ontstekingsreactie die leidt tot typische symptomen zoals niezen, jeukende ogen, en een verstopte neus. - Tryptase: een enzym dat voornamelijk wordt geproduceerd door mestcellen en een rol speelt in de immuunrespons. Het wordt vaak gemeten als een marker voor de activiteit van mestcellen, vooral in de context van allergische reacties.
- Prostaglandines: zijn stoffen in het lichaam die een rol spelen in een aantal fysiologische processen, waaronder ontstekingsreacties.
De invloed van acupunctuur op TRPV1, mestcellen, IgE en de immuunrespons
TRPV1 (Transient Receptor Potential Vanilloid 1) speelt een interessante rol in de immunologische reacties van het lichaam, inclusief allergieën. Hoewel TRPV1 vooral bekend staat vanwege zijn functie in pijnperceptie en temperatuurregulatie, is er steeds meer bewijs dat dit ionkanaal ook betrokken is bij allergische reacties en ontstekingsprocessen. De belangrijkste interacties van TRPV1 in relatie tot allergie zijn:
- Activatie door allergenen: Allergenen kunnen TRPV1 activeren, wat kan leiden tot een verhoogde afgifte van ontstekingsmediatoren. Dit kan bijdragen aan symptomen zoals jeuk, zwelling en andere allergische reacties.
- Ontstekingsreacties: TRPV1 kan reageren op verschillende ontstekingsmediatoren die vrijkomen tijdens een allergische reactie, wat kan leiden tot een versterking van de ontsteking en pijnervaring.
- Rol bij astma: Bij patiënten met astma, die vaak ook allergieën hebben, wordt TRPV1 steeds meer onderzocht. De activatie van TRPV1 kan bijdragen aan bronchiale hyperreactiviteit, wat zich kan vertalen in ademhalingsproblemen.
Wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effecten van acupunctuur op pijn en ontstekingen, tonen aan dat acupunctuur het pijnniveau kan verlagen en ontstekingsreacties kan verminderen.
- Pijnbestrijding: acupunctuur kan de activatie van TRPV1 beïnvloeden, wat kan bijdragen aan de vermindering van pijn. Door de stimulatie van zenuwen in de huid en onderliggende weefsels zou acupunctuur de afgifte van endogene opioïden en andere neurotransmitters kunnen bevorderen die pijnverlichting bieden.
- Ontstekingsremmende effecten: studies hebben aangetoond dat acupunctuur ontstekingsmarkers kan verlagen, met als gevolg de modulatie van pijn- en ontstekingsreceptoren zoals TRPV1.
- Vermindering van allergische reacties: acupunctuur kan helpen bij de regulatie van mestcelactiviteit. Onderzoek heeft aangetoond dat acupunctuur kan leiden tot een afname van histamine-afgifte door mestcellen, wat kan resulteren in vermindering van allergische symptomen
- Stressreductie: stress heeft een impact op het immuunsysteem en kan de activiteit van mestcellen verhogen. Acupunctuur staat bekend om zijn vermogen om stress en angst te verminderen, wat indirect kan leiden tot een betere regulatie van mestcelactiviteit.
- Verandering van immuunrespons: studies suggereren dat acupunctuur bijdraagt aan een evenwichtigere immuunrespons door de interactie tussen verschillende immuuncellen te beïnvloeden. Dit kan ook mestcellen helpen om minder reactief te zijn in bepaalde situaties.
- IgE: Wanneer het lichaam wordt blootgesteld aan allergenen, zoals pollen of huisstofmijt, kan het immuunsysteem overreageren door IgE aan te maken. Deze antilichamen binden zich aan bepaalde cellen, zoals mestcellen, en leiden tot de vrijgave van histamine, die de symptomen van allergieën veroorzaken, zoals jeuk, zwelling en ademhalingsproblemen. Recent onderzoek heeft aangetoond dat acupunctuur een gunstig effect kan hebben op de regulatie van het immuunsysteem en de productie van IgE.
Strategie en behandelplan
Huidig bewijs suggereert dat acupunctuur een effectieve en veilige behandelingsoptie is die zowel tijdelijke symptomatische verlichting als aanhoudende voordelen kan bieden tot 3 maanden na de behandeling.
In de acute fase, dus bij de manifestatie van de hooikoorts, zal de acupuncturist zich richten op de symptomen van de “aanval” wat meestal een onmiddellijke verlichting van de klachten geeft.
De betere optie is, om reeds geruime tijd voor het hooikoortsseizoen aanbreekt, een aantal behandelingen met acupunctuur te plannen – dus vanaf midden januari tot begin februari – zodat de hooikoorts in het voorjaar minder of niet opduikt.
Echte acupunctuur heeft in onderzoeken zowel schijnacupunctuur als veelgebruikte orale medicatie overtroffen. Acupunctuur is een aanbevolen behandeling voor allergische rhinitis voor degenen die de voorkeur geven aan een niet-farmacologische behandelingsoptie.
De behandeling in onze praktijk gebeurt door middel van laseracupunctuur wat een pijnloze, veilige en niet-invasieve behandeling garandeert.
Bron: https://www.evidencebasedacupuncture.org/acupuncture-allergic-rhinitis/